In aanloop naar Wereldgezondheidsdag (7/4) vragen de mutualiteiten, vakbonden, ngo’s en sociale bewegingen van het Europees Burgerinitiatief Geen Winst op de Pandemie aandacht voor wereldwijde gezondheid boven winst. Die beleidskeuze zou vele levens redden en het is de enige weg om uit de pandemie te geraken.
Kom mee picknicken voor wereldwijde gezondheid want
ONZE GEZONDHEID IS GEEN HANDELSWAAR
Gezondheid is een mensenrecht, geen handelswaar
Pak de pandemie wereldwijd aan
Versterk de publieke gezondheidszorg wereldwijd
Sociale rechtvaardigheid moet een prioriteit zijn
Deel je deze eisen?
Afspraak op donderdag 31 maart (12.30-13.30 uur) op het Luxemburgplein in Brussel.
Breng je picknick en eventueel een dekentje mee.
Vertegenwoordig je een organisatie? Breng een vlag mee.
Aansluitend start om 14 .30 uur de conferentie ‘Commercialisering van gezondheid, de andere pandemie’ in het EU-parlement, georganiseerd door het Europees Netwerk tegen de commercialisering en privatisering van de gezondheidszorg en de sociale bescherming (volzet).
Het integrale Wintermanifest kan je hieronder lezen. Zie hier voor de lijst van initiële ondertekenaars, en voor een petitie waarmee je zelf ook je steun kan betuigen.
(Klik hier om het Wintermanifest in ‘full screen’ te lezen.)
Door het privatiseringsdecreet van de Vlaamse meerderheidspartijen dreigt een commerciële logica dominant te worden in de zorg. Net zoals in het Verenigd Koninkrijk dreigt niet langer de zorgbehoevende centraal te staan, maar wel de winsten van financiële spelers.
De landen van de wereld verzamelen eind november voor de ministerraad van de Wereldhandelsorganisatie. Ze zullen er een beslissing nemen over de ‘TRIPS waiver’, het voorstel dat oproept om de patenten op coronavaccins op te heffen. Ons land blokkeert het voorstel nog steeds. In een open brief roepen voormalige parlementsleden en ministers Marleen Temmerman, Reginald Moreels en Wivina Demeester onze regering op om hun verzet tegen het voorstel te staken.
In april 2020, temidden van de eerste coronagolf, deed Europees Commissievoorzitter Ursula Von Der Leyen een hoopvolle uitspraak. Het coronavaccin zou ons universeel, gemeenschappelijk goed worden, beschikbaar voor iedereen in de wereld. “Met onze globale aanpak zullen we samen geschiedenis schrijven”, voegde ze er in dezelfde speech aan toe. In eigen land verklaarden u en andere leden van de regering meermaals terecht dat wereldwijd niemand veilig is, totdat iedereen veilig is. Als bezorgde Belgische burgers en voormalige ministers en parlementsleden onderschrijven we die boodschap volledig. Maar we zijn bezorgd dat het holle woorden blijven zolang ons land zich tegen de ‘TRIPS waiver’ blijft verzetten. Daarom willen we u met het oog op de ministerraad van de Wereldhandelsorganisatie (WTO), die plaatsvindt tussen 30 november en 3 december, vragen om duidelijk standpunt in te nemen voor de ‘TRIPS waiver’ zodat we de coronapandemie wereldwijd sneller kunnen beëindigen.
Verontrustende ongelijkheid
Ondanks de grote beloftes die wereldleiders aan het begin van de pandemie maakten, is wat absoluut voorkomen moest worden, toch gebeurd. De rijkste landen in de wereld sloten bilaterale akkoorden af met de farmaceutische industrie en eigenden zich de meerderheid van de beschikbare coronavaccins toe. De gevolgen daarvan zijn best verontrustend te noemen. De voorbije drie maanden plaatsten hoge-inkomenslanden meer derde vaccindosissen dan het totale aantal vaccins dat lage-inkomenslanden het voorbije jaar konden plaatsen. Op het Afrikaanse continent ligt de vaccinatiegraad in verschillende landen nog altijd onder de 5%. Dat wil zeggen dat kwetsbare ouderen en het zorgpersoneel in die landen onbeschermd blijven, terwijl we in eigen land plannen maken om de bevolking uit te nodigen voor een derde prik. Het risico op nieuwe en gevaarlijke varianten van het coronavirus wordt zo groter met de dag.
Voorlopig is er geen wetenschappelijk bewijs voor een uitbreiding naar een derde prik. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) formuleerde in augustus een negatief advies en blijft hameren op het belang van een eerste en tweede vaccindosis. Om het virus in te dammen heeft het veel meer zin om kwetsbare groepen en gezondheidswerkers in lage- en middeninkomenslanden eerst te vaccineren. Extra vaccins toedienen bovenop de huidige twee dosissen betekent dat de internationale ongelijkheden bovendien nog meer zullen uitvergroten en het schaarse aanbod vaccins verder wordt afgeschermd. De grote uitdaging vandaag ligt dus in de eerste plaats in het aanpakken van die wereldwijde vaccinschaarste. Met de ondertekenaars van deze brief zijn we echter bezorgd dat het actuele beleid te weinig inzet op structurele oplossingen waardoor het wereldwijde tekort aan vaccins niet zal verdwijnen.
Huidig beleid is geen oplossing
Ten eerste blijft liefdadigheid centraal staan in het Belgisch beleid. Het is mooi dat ons land 7,3 miljoen vaccins schenkt aan lage-inkomenslanden via het COVAX-initiatief, maar het belang van liefdadigheid mag niet worden overschat. Op mondiaal niveau werd het overgrote deel van eerdere donatiebeloften nog niet ingelost. Amper 15 procent van de meer dan 1 miljard vaccins die hoge-inkomenslanden beloofden te schenken, zijn in Afrika aangekomen. Door onbetrouwbare levertermijnen vanwege de industrie en een gebrek aan financiering en donaties moest het COVAX-mechanisme haar doelstelling voor 2021 daarnaast bijstellen van 2 miljard naar 1,4 miljard geleverde dosissen. Tot begin november werden in totaal echter nog maar 450 miljoen vaccins verdeeld. Liefdadigheid kan de vaccinatiecampagne op een beperkt aantal plekken op de korte termijn misschien versnellen maar de pandemie lossen we er niet mee op.
Daarnaast hebben we de regering al een aantal keer horen herhalen dat de ‘TRIPS waiver’ geen oplossing is voor de coronacrisis. Vrijwillige samenwerking met de farmaceutische industrie en dwanglicenties zouden volstaan. Het tijdelijk opheffen van de patenten op vaccins en op andere middelen in de strijd tegen het coronavirus is inderdaad geen mirakeloplossing. We hebben ook een overdracht van kennis en technologie nodig en moeten logistieke ondersteuning bieden waar gezondheidssystemen geen grootschalige vaccinatiecampagne kunnen organiseren.
Toch is volgensgezondheids- en juridische expertende ‘TRIPS waiver’ een eerste essentiële stap om de mondiale productiecapaciteit van vaccins op te voeren. Bovendien hebben vrijwillige initiatieven ons nog nergens gebracht. In mei 2020 lanceerde de WHO ‘C-TAP’, een vrijwillig platform om kennis en technologie te delen. Het platform is 1,5 jaar later nog altijd leeg. Dwanglicenties moeten dan weer land per land en product per product worden aangevraagd. Maar de huidige generatie coronavaccins bestaan uit tientallen verschillende patenten, voor iedere stap van het productieproces. Dwanglicenties aanvragen neemt dus te veel tijd in beslag. Het is een slopende juridische procedure waar we niet op kunnen wachten.
Ten slotte erkennen we de inspanningen van de regering om de lokale productiecapaciteit in Senegal en Zuid-Afrika verder uit te bouwen. Afrikaanse landen moeten inderdaad zelf vaccins en geneesmiddelen kunnen produceren om beter voorbereid te zijn op toekomstige gezondheidscrisissen. Toch verandert dat niet veel aan het fundamentele probleem waar we vandaag mee geconfronteerd worden: het intellectueel eigendomsrecht vormt nog steeds een obstakel voor de universele toegang tot coronavaccins en andere essentiële middelen in de strijd tegen de pandemie. In onder meer Canada, Bangladesh, Zuid-Afrika en Denemarken staan bedrijven te popelen om in actie te schieten en coronavaccins te produceren. Ze kunnen dat niet omdat de patenthoudende bedrijven met het intellectueel eigendomsrecht hun kennis en technologie afschermen. Die kennis en technologie werden nochtans ontwikkeld met miljarden euro’s belastinggeld. Volgens de VN en de WHO kan dit jaar 60% van de wereldbevolking worden gevaccineerd als alle productiecapaciteit in de wereld wordt benut. Laat ons er dus in de eerste plaats voor zorgen dat patenten geen obstakel meer vormen voor de inschakeling van bestaande productiefaciliteiten.
Echte solidariteit nodig
Willen we voorkomen dat gezondheidssystemen in Zuid-Amerika, Afrika en Azië op de rand van de afgrond terechtkomen, dat de wereldeconomie afstevent op een economische catastrofe van 9,2 biljoen dollar en dat we ook in eigen land van besmettingsgolf in besmettingsgolf tuimelen, moet er snel een omslag komen in het gevoerde beleid. We hebben al te veel tijd verloren. Sinds India en Zuid-Afrika in oktober 2020 de ‘TRIPS waiver’ voorstelden bij de WTO, stierven dagelijks gemiddeld tienduizend personen aan Covid-19. De tegenstanders van het voorstel, Zwitserland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, dragen dus een enorme verantwoordelijkheid. De Algemene Vergadering van de WTO eind november vormt de uitgelezen kans voor ons land om zich aan te sluiten bij de oproep van de meerderheid van de landen in de wereld, wetenschappers, de paus, vakbonden, mutualiteiten, ngo’s, de WHO en 32.000 Belgen die het Europees burgerinitiatief ‘Geen Winst op de Pandemie’ ondertekenden. Zo organiseren we eindelijk echte solidariteit met de wereld, ‘een cruciale voorwaarde om de pandemie te overwinnen’, om het met uw eigen woorden op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in september te zeggen.
Hoogachtend,
Wivina Demeester, voormalig minister van Begroting en Vlaams minister van Gezondheidsbeleid
Reginald Moreels, voormalig staatssecretaris en minister van Ontwikkelingssamenwerking
Marleen Temmerman, directeur departement vrouwengeneeskunde Aga Khan University en voormalig fractievoorzitster Senaat
De drang in Oostende om de openbare zorgsector te commercialiseren is groot. Het vakbondsfront voerde daarom actie aan het stadhuis. Een aantal gemeenteraadsleden ging ze een hart onder de riem steken en ze blijven in de Gemeenteraad zich verzetten tegen dergelijke uitbesteding. Laat de zorg primeren!
Gedachtewisseling – Recht en plicht op gezonheid(szorg) voor iedereen en overal ? Oostende, zaterdag 30 oktober 2021 om 10 u zaal Klas De Grote Post Naar aanleiding van de oproep van Dr. Reginald Moreels in “De Zondag” voor financiële steun aan het medisch project in Beni (Kivu, Congo), nam LEF contact met hem op met het voorstel zijn project publiek in Oostende toe te lichten. Tevens willen wij meer vernemen over zijn visie over gezondheidszorg in het algemeen (o.a. Corona, betaalbaarheid van zorg …), met een uitloper naar ontwikkelingssamenwerking, waarvan hij ooit Minister geweest is. Michel Vanhoorne, Coördinator van LEF en ereprof. Arbeid- en Milieugezondheidkunde (UG), die in jaren 60 als arts werkzaam was in dezelfde streek, zal in een ongedwongen gesprek aangaan met Dr. Moreels over bovengenoemde thema’s. Op deze bijeenkomst zal aan de deelnemers een vrije bijdrage gevraagd worden voor het project in Beni. Kunt u niet wachten om dit behartenswaardig project nu al te steunen: stort dan op rekening BE34 0689 4046 9890 van UNICHIR is de Congolese afdeling van vzw BENISUR
Een gezondheidszorg die dicht bij de mensen staat maakt mensen gezondheidsvaardig. Betere gezondheidsvaardigheden zorgen op hun beurt voor meer gelijkheid in de samenleving. Hoe gelijker een samenleving, hoe gezonder ze is. Daarom willen we de beleidsmakers aanzetten tot actie.
We schrijven u aan vanuit de Belgische coalitie van het Europees Burgerinitiatief Right to Cure – een grote groep maatschappelijke organisaties, waaronder ngo’s, vakbonden, mutualiteiten, gezondheidsbewegingen en andere middenveldorganisaties – om uw aandacht te vestigen op een voorstel dat al enkele weken bij de Wereldhandelsorganisatie (WHO) op tafel ligt. Het voorstel vormt een oplossing voor de obstakels die door patenten ontstaan in de productie en distributie van vaccins en andere medische producten voor Covid-19. Met deze brief verzoeken we u om het voorstel te steunen en er bij de Europese Commissie op aan te dringen hetzelfde te doen. Op die manier kan de Belgische regering haar belofte van wereldwijde solidariteit waarmaken en de productie en toegankelijkheid van vaccins tegen Covid-19 wereldwijd snel vergroten.
Aan het eind van de vorige eeuw zorgden monopolies op hiv-behandelingen voor heel wat menselijk leed. Hiv-patiënten in Afrika, Azië en Zuid-Amerika moesten tien jaar langer op levensreddende medicijnen wachten dan hiv-patiënten in Europa, de Verenigde Staten en Japan. Miljoenen mensen lieten onnodig het leven. Pas toen de patenten werden vrijgesteld en generieke geneesmiddelen beschikbaar werden, kon de hiv-epidemie in armere delen van de wereld doeltreffender worden aangepakt.
Nu de eerste vaccins tegen Covid-19 in ons land zijn gezet, willen we u waarschuwen voor een herhaling van het hiv-scenario. Volgens Dr. Tedros, Directeur-Generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO), kwam meer dan driekwart van de 128 miljoen vaccinaties die tot op 10 februari in de wereld werden toegediend uit amper 10 rijke landen. Bijna 130 landen, met 2,5 miljard inwoners, moesten op dat moment nog steeds hun eerste inwoner vaccineren. We zien tijdens de Covid-19 pandemie dus opnieuw hoe globale ongelijkheden worden versterkt door patenten en een oneerlijke strijd voor toegang tot levensreddende vaccins.
Ondanks miljarden euro’s aan publieke investeringen, mogen farmaceutische bedrijven een patent nemen op het eindresultaat. Dat geeft hen de volledige controle over de productie, prijs en verdeling van de vaccins. Maar het zorgt er ook voor dat 9 op 10 mensen in lage inkomenslanden dit jaar geen toegang zullen krijgen tot een vaccin, zo berekende de People’s Vaccine Alliance. De drie grootste vaccin producenten zullen in 2021 maar vaccins voor amper 1,5% van de wereldbevolking produceren. Door te weigeren hun technologie te delen en afstand te doen van hun intellectuele eigendom, beperken de grootste farmaceutische bedrijven kunstmatig het aanbod van succesvolle vaccins. Zo hopen ze er enorme winsten aan over te houden. Intellectueel eigendom vormt het grootste obstakel voor een gelijke, tijdige en universele toegang tot de levensreddende vaccins. Toen in januari zowel Pfizer als AstraZeneca de levertermijn en -voorwaarden onverwacht wijzigden, werden we daar ook in ons eigen land aan herinnerd.
Gelukkig zijn er opties om de beperkingen van het patentsysteem voor de duur van de pandemie te verhelpen. Met de ondertekenaars van deze brief willen we u vragen om van deze opties gebruik te maken en om op het Europese niveau te pleiten voor het voorstel dat bij de WHO al enkele maanden op tafel ligt.
Het voorstel, dat begin oktober werd ingediend door India en Zuid-Afrika, moet het voor alle landen op de wereld mogelijk maken om zonder vrees voor sancties een aantal bepalingen van het intellectueel eigendomsrecht, die zijn vastgelegd in het TRIPS-akkoord, te negeren. Het voorstel vormt geen aanval op het intellectueel eigendomsrecht als dusdanig, maar vraagt om het patentsysteem voor Covid-19 producten tijdelijk op te heffen, tot wereldwijde immuniteit is bereikt. Het is belangrijk om te benadrukken dat het voorstel een oplossing vormt voor de beperkingen van bestaande wettelijke opties, zoals dwanglicenties. Die moeten land per land en product per product worden aangevraagd en vragen te veel tijd om de pandemie snel en doeltreffend aan te pakken. In deze uitzonderlijke crisissituatie, waarin miljoenen levens op het spel staan, is er geen tijd te verliezen en moeten we gaan voor een allesomvattende aanpak.
Tot dusver hebben meer dan 100 landen het voorstel bij de WHO in een of andere vorm verwelkomd of gesteund. Bijna 400 maatschappelijke organisaties wereldwijd, internationale organisaties zoals de WGO, UNAIDS en UNITAID, mensenrechtenexperts en de Afrikaanse Commissie voor mensen- en volkerenrechten hebben er al op aangedrongen om het voorstel voor een vrijstelling van patenten te steunen. Bovendien hebben in slechts enkele weken tijd al meer dan 80.000 Europeanen het Europees burgerinitiatief ‘Right to Cure’ ondertekend, dat de Europese Commissie oproept om ervoor te zorgen dat intellectuele eigendomsrechten geen belemmering vormen voor de toegankelijkheid of de beschikbaarheid van een vaccin of een behandeling voor COVID-19.
Tot nu toe heeft de Europese Commissie er echter met een kleine groep andere WHO lidstaten voor gekozen om het initiatief van India en Zuid-Afrika niet te steunen. Het is duidelijk dat hoe langer het coronavirus circuleert, hoe groter de kans wordt dat er mutaties optreden die alle landen treffen, ook de landen die momenteel nog tegen het voorstel zijn. Daardoor wordt de strijd tegen de pandemie ingewikkelder, zullen er volgens onderzoek dubbel zoveel slachtoffers vallen en zal de crisis onherstelbare economische schade veroorzaken. Het is dus niet alleen een kwestie van internationale solidariteit, maar ook een kwestie van de bescherming van de Europese bevolking zelf: voor een wereldwijde pandemie kunnen we alleen op mondiaal niveau oplossingen vinden.
Het voorstel van India en Zuid-Afrika bij de WHO biedt een unieke kans om een tragische herhaling van het verleden te voorkomen en internationale solidariteit tijdens deze pandemie centraal te plaatsen in het beleid. Met deze brief vragen wij de Belgische regering dan ook met aandrang om het voorstel te steunen en er bij de Europese Commissie op aan te dringen de voorgestelde vrijstelling van patenten niet langer te belemmeren. Het recht op gezondheid van miljarden mensen staat op het spel.Hoogachtend,
